Sprzęt ratunkowy
Rzutka rękawowa
|
Rzutka rękawowa wykonana jest w postaci podłużnego worka, w którym znajduje się
300 g obciążnik obszyty pianką poliuretanową (w celu ochrony przed skutkami
uderzenia oraz uzyskania pływalności dodatniej) i 25 m pływającej linki, na
końcu której są odpowiednie zaczepy (karabińczyk, pętle) służące do zamocowania
do burty łodzi lub innego miejsca albo założenia na nadgarstek ratownika. Na dnie
pokrowca znajduje się uchwyt dla ratowanego. W celu uzyskania właściwych efektów
należy ją w odpowiedni sposób przygotować. Po rozwinięciu całej linki wkładamy ją
do pokrowca pojedynczo w ten sposób, że układa się ona na dnie zygzakiem warstwa
po warstwie. Ułożenie takie zapobiega poplątaniu się linki w czasie rzutu. Wolny
koniec linki powinien wystawać z pokrowca, który może być zamknięty .
| |
|
Rzutka po sklarowaniu powinna być powieszona za dolny uchwyt zwisając wolną końcówką
liny w dół. Zalety tego sprzętu to:
bardzo łatwa, skuteczna i szybka obsługa,
estetyczny wygląd,
estetycznie i bezpiecznie sklarowana lina,
duża celność (po niedługim treningu),
małe wymiary.
Minusem jest zbyt mała wyporność, aby utrzymać ratowanego na powierzchni wody.
| |
Rzutka siatkowa
Rzutka siatkowa wykonana jest z siatki na kosz do koszykówki, do której włożono
standardową piłkę do tej gry, związano i do jednego końca przywiązano 30-35 m
pływającej liny o średnicy 6 mm. Sprzęt dokładnie zbuchtowany może wisieć np. na
stanowisku ratowniczym.
|
Zalety to:
łatwość wykonania samemu,
dosyć duży zasięg,
niezbyt trudna obsługa,
duża wyporność pozwalająca na utrzymanie na powierzchni wody ratowanej
osoby,
łatwość uchwycenia przez tonącego ( sprzęt bardzo widoczny na wodzie).
Minusem jest właśnie estetyczne zbuchtowanie linki i jej trudność w utrzymaniu
w stanie gotowości do natychmiastowego użycia.
|
Boja SP
|
Boja SP skonstruowana z tworzywa sztucznego w środku pusta, posiada na obwodzie
uchwyty pozwalające na złapanie się przez osobę tonącą względnie ratownika, a z
przodu przyczepioną ma 2 - 4 m linę zakończoną szelkami ratowniczymi. Opływowy
kształt pozwala na pływanie i pokonywanie fal bez większych oporów. Wyporność
pozwala na utrzymanie dwóch osób na powierzchni wody. Na świecie produkowane są
różne rozmiary i typy boi, a w Polsce na razie jeden. Minusem tego sprzętu jest
trudność w jego użyciu w sytuacji, gdy tonący jest nieprzytomny (doskonałą
alternatywa jest pas "węgorz"), ponieważ ratownik nie ma możliwości podpięcia
poszkodowanego. Konserwacja sprowadza się do umycia i wysuszenia sprzętu.
|
Koło ratunkowe
| Koło ratunkowe jest podstawowym sprzętem ratunkowym na wielu kąpieliskach,
pływalniach i różnych jednostkach pływających. Można je podzielić na stosowane
na śródlądziu i stosowane na morzy. Wykonane jest ono ze sprasowanego
styropianu obszytego pomarańczowym materiałem i linki chwytowej o większej długości
niż obwód, przymocowanej opaskami w czterech miejscach. Koło może być używane samodzielnie lub z linką, którą powinno się przywiązać
bezpośrednio do koła i porządnie zbuchtować. Atestowane koła morskie posiadają
również odblaskowe nakładki ułatwiające dostrzeżenie w nocy i w trudnych
warunkach atmosferycznych. |
| Występują również koła ratunkowe w kształcie podkowy, wykonane z pianki polietylenowej,
lekkiej i bardziej wytrzymałej niż styropian. W ostatnich czasach pojawiły się
sztywne koła plastikowe, wewnątrz puste, ze specjalnymi pojemnikami na linkę o
ergonomicznych kształtach usytuowanymi wewnątrz koła. Konserwacja polega na wymyciu
i wysuszeniu. |
|
Pas ratowniczy "Węgorz"
|
Pas ratowniczy "Węgorz" składa się z elastycznego, nietonącego, podłużnego
pływaka z pianki polietylenowej obszytej jaskrawo pomarańczową tkaniną. Do jednego
końca doczepiony jest karabińczyk , a do drugiego taśma z oczkami (do
zaczepienia karabińczyka) przechodząca w 2 - 4 m odcinek liny zakończonej szelką
ratowniczą . W połowie długości pasa umocowany jest dodatkowy karabińczyk
by w miarę potrzeby podczepić linę do ściągnięcia ratowanego na brzeg.
Konstrukcja pozwala na zapięcie osoby o każdych wymiarach (tuszy) i utrzymuje na
powierzchni dwie osoby o przeciętnej wadze (wyporność 9 kg, a w przygotowaniu większa,
do 14,5 kg). Opływowy kształt nie stawia prawie żadnego oporu i pozwala w łatwy sposób pokonać fale czy nawet
przybój. Konserwacja polega na myciu i wysuszeniu sprzętu.
|
Zalety:
łatwy w obsłudze,
estetyczny i łatwy w przechowywaniu,
możliwość użycia do ratowania osób przytomnych i nieprzytomnych.
|
Żerdź ratownicza
|
Żerdź ratownicza jest podstawowym sprzętem ratowniczym na wszelkich pływalniach.
Zazwyczaj jest to tyczka drewniana o długości 2 - 4 m (ustawa narzuca długość 4 m).
Niektóre żerdzie wykonane są z innych materiałów np. rurka aluminiowa
czy z twardego PCV, lecz każda z nich ma w wodzie większą śliskość niż drewno.
Właściwie skonstruowana żerdź ratownicza powinna być zakończona odpowiednią końcówką
ułatwiającą uchwycenie się przez tonącego względnie nawet zahaczenie przez ratownika
osoby nie reagującej już na żadne polecenia czy bodźce i przyciągnięcie jej do brzegu.
W tego typu konstrukcjach można używać lekkich i estetycznych materiałów takich jak
rurki z duraluminium czy tworzyw sztucznych. Wykonanie nawet we własnym zakresie
którejś z tych końcówek nie powinno nastręczać zbyt dużych kłopotów.
|
Zalety:
bardzo prosta i łatwa obsługa nawet dla laika pod warunkiem, że nie będzie
próbował podnosić na żerdzi tonącego ponad lustro wody,
nie ma potrzeby konserwacji,
możliwość dosięgnięcia każdego tonącego na standardowym basenie o
wymiarach do 25 m.
Wady:
w przypadku dotychczas stosowanych żerdzi drewnianych bez właściwej
końcówki to duży ciężar drewna, cena i łatwość złamania. |
Kołowrót ratowniczy
|
Kołowrót ratowniczy może mieć różne konstrukcje począwszy od drewnianej przez
plastikową do metalowej. Służy on do "magazynowania" minimum 80 m nietonącej
liny zakończonej szelkami ratowniczymi. Można je również podzielić na stacjonarne
i przenośne. Nie jest to jednak wyciągarka tonących. Po zakończeniu
akcji ratowniczej bardzo dokładnie i porządnie nawija
się linę na bęben kołowrotu. Lina musi być nawijana zwój przy zwoju, ciasno bez luzów. Gwarantuje to łatwe,
szybkie, bez szarpnięć i plątania się rozwinięcie jej w czasie akcji ratowniczej.
Dodatkowe akcesoria takie jak np. hamulce spowalniające obracanie się bębna, rączki,
nóżki czy blokady ułatwiają przechowywanie, transport i eksploatację kołowrotu.
Konserwacja polega na umyciu, oczyszczeniu z piasku, wysuszeniu i
nasmarowaniu ośki przy kołowrotach metalowych.
|
Zalety:
łatwość "magazynowania" potrzebnej liny,
prostota i po właściwym przygotowaniu bezproblemowe użycie,
estetyczny wygląd.
Wady:
stosunkowo duże wymiary,
ciężar kołowrotu metalowego.
|
Zasobnik linowy
|
Każdy ratownik, który w swojej karierze miał do czynienia z wypadkiem tonięcia poza
granicami strzeżonego przez siebie kąpieliska na rzece, jeziorze czy morzu wie jakim
dużym wysiłkiem jest dobiegnięcie (często po piasku) z potrzebnym w takiej akcji
kołowrotem ratowniczym nawet tym lekkim (plastikowym) nie mówiąc już o kołowrotach
stalowych starego typu. W ostatnim czasie zaczęto produkować w Polsce zasobnik linowy rozwiązujący ten problem.
W pokrowcu (podobnym do rzutki rękawowej tylko większym) umieszczone jest 80 m
nietonącej liny (podobnej do tej z rzutek rękawowych) zakończonej od spodu półsztywną
pętlą (bardzo łatwo i szybko można ją założyć na nogę, pal czy pal ostrogi), a z
drugiego końca szelkami ratowniczymi. Pokrowiec tak jak i rzutka ratownicza zamykany
jest taśmą z rzepami. Sprzęt lekki, bardzo łatwy w użyciu i niezawodny pod warunkiem
właściwego sklarowania liny w zasobniku (tak samo jak w rzutce rękawowej) tzn.
zygzakami, pojedynczymi warstwami, ugniatając.
|
Szelki ratownicze
Szelki ratownicze mocowane są na końcu liny przyczepionej do pasa ratowniczego
"Węgorz", boi SP, zasobnika linowego lub nawiniętej na kołowrót ratowniczy czy
też sklarowanej w zasobniku linowym względnie na brzegu. Skonstruowane powinny
być w ten sposób aby nie utrudniać ruchów pływackich, nie obcierać w czasie
pływania, nie sztywnieć w zimnej wodzie, łatwe i szybkie w ubieraniu niezależnie
od "rozmiaru" ratownika oraz mieć właściwie umieszczony punkt zaczepienia liny.
Ta ostatnia cecha ma duże znaczenie przy ściąganiu. Przy właściwej konstrukcji
ratownik w czasie ściągania ma lekko uniesioną górną połowę tułowia wraz z głową
ponad powierzchnią wody co zapobiega (przy odpowiedniej szybkości ściągania)
zalewaniu głowy. Jeżeli na
kąpielisku nie ma szelek można je prowizorycznie wykonać samemu zawiązując na końcu
liny pętlę.
Użycie liny z szelkami zwiększa bezpieczeństwo ratownika prawie do 100%, zwiększa
skuteczność i ułatwia akcję ratowniczą. Konserwacja uzależniona jest od konstrukcji
i użytego materiału, ale zawsze trzeba je po umyciu wysuszyć. Obecnie w działaniach
specjalistycznych np. na wodach szybkopłynących stosuje się również piersiowe uprzęże
wspinaczkowe.
|
Kamizelka asekuracyjna
| Kamizelka asekuracyjna wykonana jest z pianki polietylenowej, nienasiąkliwej,
odpornej na gnicie oraz procesy starzenia, obszyta materiałem w kolorze pomarańczowym
z zapięciem na regulowane taśmy. Trzy rozmiary 40-60, 60-70 i powyżej 70 kg.
Istnieje wersja o zwiększonej wyporności z kołnierzem utrzymującym głowę, nad
lustrem wody oraz taśmą kroczną zapobiegającą zsuwaniu się kamizelki. Jest ona
szczególnie zalecana osobom słabo pływającym i dzieciom.
|
|
Kamizelka ratunkowa
| Kamizelka ratunkowa to odmiana wyżej wymienionej, ale wykonana
z kilku segmentów sztywnej pianki obszytej pomarańczowym materiałem lub w inny
sposób, będąca na wyposażeniu głównie dużych jednostek pływających np. statków.
Generalnie kamizelka powinna zapewnić zachowanie pozycji pionowej z utrzymaniem
ust nad powierzchnią wody nawet w przypadku osoby nieprzytomnej lub wyczerpanej.
W założonym pasie człowiek powinien mieć możliwość wykonania bezpiecznego skoku
do wody z wysokości minimum 4,5 m, przepłynięcia niewielkiej odległości i wejścia
do łodzi lub tratwy ratunkowej.
|
|
| Pas powinien być wyposażony w gwizdek, lampkę z bateryjką, nalepki odblaskowe i
proszek barwiący ułatwiający lokalizacje ratowanego w ciągu dnia. Istnieją również
pneumatyczne pasy ratunkowe zaopatrzone w wentyl do nadmuchiwania przez użytkownika
lub napełniane automatycznie (po wpadnięciu do wody automat napełnia pas bez udziału
człowieka) lub półautomatycznie gdy do napełniania pasa potrzebne jest pociągnięcie
za dźwignię. |
Sprzęt ABC
W celu szybkiego i bardziej efektywnego poruszania się w urodzie powszechnie
stosuje się sprzęt nazwany potocznie "ABC", a obecnie niekiedy "ABCD". Do tego
sprzętu zaliczamy: płetwy, maskę, rurkę oddechową tzw. "fajkę" i nóż.
a) Płetwy
| Obecnie używane są trzy rodzaje płetw:
kaloszowe, na paski i monopłetwa. W praktyce ratowniczej mogą być stosowane tylko
pierwsze dwa rodzaje, natomiast monopłetwa używana jest przez zawodników sportowych
nie zapewnia bezpiecznego poruszania się podczas akcji ratowniczej. Najlepsi zawodnicy
pływają dystans 50 m w płetwach w czasie ok. 16 sek, a dystans 100 m w czasie ok.,
35 sek., Przeciętnie, młody ratownik po kilku treningach może przepłynąć w płetwach
dystans 100 m w czasie krótszym niż 1 min. zachowując wystarczającą ilość sił do
przeprowadzenia akcji ratowniczej. |
Płetwa kaloszowa przeznaczana jest do zakładania na gołą
stopę i musi być dobrze dopasowana.Powinna ona ściśle przylegać do stopy, lecz nie może jej ściskać. Kalosz powinien być zbudowany z gumy, który od spodu tzn.
stopy powinien być usztywniony. Pióro zbudowane jest z gumy lub mas plastycznych
różnie utwardzonych w zależności od przewidywanych zadań i indywidualnych cech
motorycznych pływaka. I tak: płetwy krótkie i sztywne używane są podczas pływania
w zamkniętych zbiornikach umożliwiając szybkie i łatwe obracanie się. Płetwy
dłuższe stosuje się podczas pływania na wodach otwartych i podczas pływań
długodystansowych.
Osobom o nogach "mocniejszych" poleca się płetwy z piórami wykonanymi ze sztywnych mas
plastycznych, natomiast osobom o nogach '"słabszych" i okazjonalnie pływających w
płetwach zaleca się płetwy miękkie lub z piórem gumowym w celu uniknięcia skurczu
mięśni łydek lub podudzia. Podstawowym czynnikiem wpływającym na ogólny czas
użytkowania płetw jest ich nakładanie, które powinno wyglądaj następująca:
przed rozpoczęciem ubierania należy najpierw wygiąć do dołu tylną część
kalosza - piętę wraz z brzegami i dopiero wówczas wsunąć do przedniej części
kalosza zmoczoną stopę, a następnie dopiero możemy odgiętą uprzednio cześć
wygiąć na piętę w położenie pierwotne. Ma to na celu m.in. zapobiegać pękaniu
gumowych brzegów kalosza.
Płetwy na pasek są przeznaczone dla osób, które zakładają je na but lub skarpetę
neoprenową włożenie takiej płetwy na gołą stopę powoduje bardzo szybkie bolesne
zdzieranie naskórka. Płetwy kieszeniowe na pasek występują w trzech rozmiarach,
gdyż ich dopasowanie do stopy następuje przez dociągnięcie paska. Oba rodzaje płetw
spełniają te same zadania i są analogicznie zbudowane w części piórowej.
b) Maska
| Użycie maski podczas akcji ratowniczej umożliwia jednoczesną obserwację powierzchni
wody oraz w wodach "czystych" obserwację dużego obszaru pod wodą co wpływa znacząco
na skuteczność akcji. Ma to również wpływ na bezpieczeństwo ratownika, gdyż znacznie
wcześniej i wyraźniej widać ratowanego, jego zachowanie oraz jego ruchy. Normalnie
pływając pod wodą widzimy wszystko rozmazane i w innnej odległości.
Jest to spowodowane załamaniem się światła pod innym kątem w wyniku czego obraz
uzyskujemy poza siatkówką naszego oka. Założenie maski nurkowej lub
okularków pływackich powoduje, że obraz uzyskujemy na siatkówce oka lecz dodatkowe
załamanie światła pomiędzy wodą, a powietrzem oddzielonym szybką daje obraz o l/3
większy i o 1/4 bliższy niż na powierzchni. Pomimo zmiany parametrów widać wszystko
wyraźnie i daleko. |
Wszystkie maski posiadają zbliżoną budowę, a różnią się jedynie
rozwiązaniami technicznymi i kształtami. Szyba maski jest przeważnie ze szkła,
które musi być bezpieczne. Niektóre maski posiadają oddzielne
szybki na każde oko - przeznaczane są one przeważnie dla osób z wadami wzroku ponieważ
każda z nich może posiadać inne parametry. Ogólnie uważa się, że czym
większa powierzchnia szybki maski tym łatwiej prowadzi się obserwację pod wodą i
zapewnia ona większe bezpieczeństwo. Szybka maski połączona jest szczelnie za pomocą
obejmy z kołnierzem wykonanym z sylikonu, a niekiedy z innych materiałów. W celu szczelnego
przylegania maski kołnierz zakończony jest rozdwojonym fartuchem, który w okolicach
nosa jest pojedynczy. Taka budowa fartucha ułatwia znacznie usuwanie z maski wody
przez wdmuchiwanie nosem powietrza w sytuacji gdy znajdujemy się pod wadą. Pasek
mocujący maskę powinien być bardzo elastyczny, szeroki lub rozdwajający się z tyłu
oraz umożliwiający łatwą regulację jego długości.
c) Rurka oddechowa - "fajka"
| W praktyce ratowniczej rurka oddechowa umożliwia swobodne oddychanie podczas obserwacji
toni wodnej (dno) i jej powierzchni. Ta niemal komfortowa
niekiedy sytuacja dla ratownika pozwala na kontrolę ruchów osób ratowanych, a także
oceniać ich stan zagrożenia. Jej użycie daje możliwość pełnego wykorzystania maski i
płetw. Standardowo przyjmuje się, że fajka powinna mieć 30-38 cm długości i 16-22 mm
średnicy. Parametry które wymuszają takie wymiary to ciśnienie hydrostatyczne działające
na klatkę piersiową w wodzie, które przy zwiększeniu
długości fajki uniemożliwia wykonanie wdechu, opory powietrza utrudniające oddychanie
zwiększające się wraz ze zmniejszaniem średnicy rurki, wzrost średnicy fajki prowadzi
do zwiększenia ilości powietrza, które jest wielokrotnie wykorzystywane, prowadząc do
niekorzystnego wzrostu dwutlenku węgla w organizmie. Każda fajka powinna posiadać w górnej części jaskrawą opaskę ułatwiającą lokalizację
oraz powinna być na całej długości gładka w celu zapobieżenia gromadzenia się brudu i
możliwości łatwego rozwoju drobnoustrojów. |
Obecnie największym powodzeniem cieszą
się fajki o kształcie anatomicznym, którego założenie jest takie, aby rurka znajdowała
się na całej długości w jednakowej odległości od głowy, co likwiduje w znacznym
stopniu opory podczas szybkiego pływania, a w konsekwencji przemieszczanie się fajki. Również łatwiejsze jest usuwanie wody z rurki o kształcie anatomicznym w porównaniu
z fajkami o kształtach zbliżonych do liter "L" lub "J" Bardzo ważnym elementem każdej
fajki jest ustnik, który powinien umożliwiać pewny uchwyt będąc jednocześnie miękkim
i nie powodującym obtarć w jamie ustnej. Z tego powodu większość fajek wykonuje się
z ustnikiem silikonowym.
d) Nóż
| Od kilku łat do sprzętu podstawowego u nurkowaniu zalicza się nóż. Jego obecność
jest niezbędna wszędzie tam, gdzie istnieje możliwość zaplątania się w liny lub
sieci rybackie względnie istnieje potrzeba wykonania prac pod wodą np. wyplątania
tonącego z wodorostów. Jeszcze nowszym sprzętem są lansowanie ostatnio jednoręczne
sekatory umożliwiające przecięcie pod wodą linek stalowych o średnic do 6 mm.
|
|
|